Phubbing, nomofobia, fomo – uzależnienie od telefonu ma coraz więcej nazw i stanowi coraz większy problem społeczny. Smartfony zdecydowanie pomagają nam w codziennym życiu, ale coraz częściej zdarza się, że zawłaszczają naszym życiem. Jak rozpoznać uzależnienie od telefonu i jak sobie z nim radzić?
Istnieje wiele nazw określających uzależnienie od telefonu. Nomofobia, phubbing, objawy typu fomo… To tylko część z nich. Każda oznacza inny aspekt uzależnienia. Najczęściej osoby uzależnione będą zaprzeczać, że są w nałogu. Jednak według badań jest ich znacznie więcej niż mogłoby się wydawać. Kiedy zaczyna się nałóg?
Jaka jest pierwsza rzecz po którą sięgasz po przebudzeniu? Telefon? Jasne, masz tam przecież budzik, który musisz wyłączyć. Ale skoro już masz telefon to może sprawdzisz co tam w świecie? Wchodzisz na swój ulubiony serwis społecznościowy i… scrollujesz. Ciekawe newsy! Tyle wydarzyło się podczas Twojego snu. Po pół godzinie okazuje się, że jesteś w tej samej pozycji, a miałaś / -aś juz dawno wyjść! Znasz to?
1. Ostrzeżenie pierwsze:
Czy spóźniasz się przez telefon?
Czy zdarzyło Ci się, że zawaliłeś termin, ominęło Cie coś ważnego, nie poszedłeś /-aś na spotkanie, albo ominąłeś / -aś przystanek bo zasiedziałaś / -eś się na telefonie? Z pewnością, takie sytuacje mogą sporadycznie zdarzyć się każdemu. Ale jeśli zdarzają się regularnie to jest to oznaka, że telefon znaczy dla Ciebie za dużo.
2. Ostrzeżenie drugie:
Czy telefon kradnie Ci sen?
Czy zdarza Ci się, że telefon ma na ciebie działanie uspokajające? Pomaga kontrolować emocje, albo odsuwać złe myśli? Być może lubisz w ramach relaksu zagrać w jakąś grę albo pooglądać filmiki lub zdjęcia. Często zdarza się, że telefon jest nie tylko pierwszą rzeczą po przebudzeniu – jest też rzeczą ostatnią. Wiele osób twierdzi, że telefon pomaga im uspokoić się przed snem, złapać odpowiedni mood, uspokoić umysł…. Sięgają więc po smartfon leżąc w łóżku, i scrollują tik toka (ta platforma bije rekordy właśnie w zabieraniu czasu przeznaczonego na sen)
3. Ostrzeżenie trzecie:
Czy uzależnienie od telefonu zabiera Ci bliskich?
Czasem bywa i tak, że telefon staje się pośrednio powodem do rezygnacji ze znajomości. Może się także zdarzyć, że zamiast wyjść na spotkanie, wolimy porozmawiać przez messengera. Czasami na spotkanie w ogóle nie idziemy, ponieważ telefon zjadł nasz czas przeznaczony na pracę. Może też być tak, że zwyczajnie zasiedziałeś / -aś się na telefonie i na wyjście jest już za późno. Jeśli te sytuacje zdarzają się w Twoim życiu coraz częściej, jesteś na dobrej drodze, aby stracić relacje na rzecz telefonu…
4. Ostrzeżenie czwarte
Czym jest Phubbing?
Skoro już mowa o relacjach społecznych i negatywnym wpływie telefonu – Phubbing jest jednym z najczęstszych objawów, które zakłócają bezpośrednie kontakty międzyludzkie. Jak podaje wikipedia Phubbing oznacza „zwyczaj lekceważenia kogoś na korzyść telefonu komórkowego”. Termin został wymyślony przez specjalistów językoznawców, na potrzeby kampanii z 2012 r. ostrzegającej przed tego rodzaju zachowaniami. Samo słowo jest połączeniem słów „phone” (telefon) i snubbing (lekceważenie). Dziś słowo przyjęło się na całym świecie. Naukowcy, zwłaszcza ci zajmujący się analizą rodziny coraz częsciej mówią o zaniedbaniach wychowawczych spowodowanych brakiem uwagi, jaką rodzice poświęcają dzieciom (oczywiście kosztem siedzenia w telefonie).
5. Uzależnienie od telefonu – piąte ostrzeżenie.
FOMO i Nomofobia
Uzależnienie od telefonu w ogóle nosi nazwę Nomofobii. Nomofobia to lęk, że przed brakiem dostępu do telefonu komórkowego. Nie jest to termin medyczny, choć „w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, został on jednak zaproponowany jako „specyficzna fobia”, oparta na definicjach podanych w DSM-4.”
Badania w Wielkiej Brytanii wskazały, że aż 53% badanych jest zaniepokojonych, kiedy zgubi lub straci telefon, wyczerpie im się bateria lub gdy nie mają zasięgu.
Podobnym terminem jest FOMO – skrót od „Fear of missing out”. Dosłownie: lęk że coś nas omija. W praktyce jest to lek przed byciem offline, poza zasięgiem telefonu lub internetu. Według badań z 2021 roku aż 14% z internatu]ów deklaruje wysoki poziom FOMO, a kolejne 67% doświadcza go w średnim nasileniu. W grupie młodych ludzi, w wieku 15–19 lat, wysokiego i średniego poziomu FOMO doświadcza aż… 94%.
Przykładowe objawy uzależnienia od telefonu:
Jeśli obawiasz się, że uzależnienie od telefonu może dotyczyć Ciebie lub Twoich bliskich, sprawdź, czy występują te objawy:
- Masz telefon przy sobie cały czas
- Non stop sprawdzasz wiadomości, zerkasz na telefon
- Czujesz przymus sprawdzania powiadomień co kilka minut
- Czujesz złość, kiedy nie możesz zajrzeć do telefonu
- Zamiast bezpośrednich kontaktów wolisz korzystać z komunikatorów.
- Strach przed tym, że telefon się rozładuje i nie będzie jak go naładować
- W skrajnych przypadkach – ataki paniki, że zostaniesz bez telefonu.
- Zdarza się, że słyszysz dźwięk powiadomienia lub wibracji, nawet kiedy nic takiego nie miało miejsca.
Telefon nie jest winny uzależnień.
Jak z większością uzależnień, główną rolę odgrywa w nich nasze przywiązanie do danych zachowań oraz potrzeby psychologiczne, jakie zaspokajane są w ten sposób. Sam fakt, czy jakaś substancja jest uzależniająca fizycznie ma najczęściej znaczenie drugorzędne. Dlatego ludzie są w stanie uzależnić się od niemal wszystkiego. Podobnie jest więc z telefonami. Same w sobie urządzenia te są bogu ducha winne. Zazwyczaj za uzależnienia odpowiedzialni jesteśmy my sami. A zatem najlepszym sposobem walki z uzależnieniem od telefonu jest próba zmienienia własnych nawyków, przyjrzenia się, dlaczego są nam potrzebne, co za ich pomocą realizujemy. Oczywiście bardzo trudno jest samemu radzić sobie z takim problemem, dlatego najlepszym sposobem, jeśli czujesz, że sytuacja wymyka ci się spod kontroli, jest pójść do specjalisty – psychoterapeuty.
Jak ograniczyć korzystanie z telefonu?
Wielu producentów telefonów zdaje sobie sprawę z negatywnych skutków uzależnień od urządzeń jakie dostarczają. Dlatego, ci bardziej świadomi oferują defaultowo opcje wyciszenia telefonu. Warto korzystać z takich udogodnień, jak tryb „nie przeszkadzać” w aplikacjach. Skutecznym rozwiązaniem jest również wyłączenie powiadomień ze wszystkich aplikacji z jakich korzystamy. Wiele osób poleca włączenie filtra monochromatycznego. Ten prosty trick sprawia, że przestanie Ci się chcieć sprawdzać co chwile telefon. Więcej przeczytasz o nim w artykule: filtr monochromatyczny w telefonie.
