Na co zwrócić uwagę wybierając telefon o najlepszym wyświetlaczu? Co decyduje o jakości obrazu? Na jakie parametry patrzeć? JAkie są aktualnie najlepsze wyświetlacze?
Gdyby ktoś spojrzał na gatunek ludzki z zewnątrz, na przykład z perspektywy psa, lub konika polnego, z pewnością bardzo szybko zauważyłby jedno:
„Ci ludzie cały czas gapią się w jakieś prostokątne, świecące ekrany Nawet, kiedy na coś patrzą, to patrzą na to coś jakby „poprzez” ekran.”
Gdybyście jeszcze nie zauważyli – ekrany towarzyszą nam wszędzie. Pokolenie naszych dziadków patrzyło w wielkie kineskopowe telewizory. Ich dzieci nauczyły się patrzeć w monitory komputerów i laptopów. Dzisiaj wciąż gapimy się w ekrany, ale są one dużo mniejsze – dzięki temu mamy je ciagle przy sobie, w kieszeni. Niektórzy z pewnością dyskutowaliby, czy to my mamy je, czy one nas… Ale na szczęście nie jest to temat tego artykułu! A zatem, do rzeczy:
Na jakie parametry ekranu zwracać uwagę?
Na co zwrócić uwagę przy wyborze rodzaju ekranu? Już w samej budowie i rozmiarach można znaleźć podstawowe różnice: niektóre telefony mają składane ekrany, inne są super duże, jeszcze inne niewielkie. Producenci prześcigają się w podawaniu ich rozmaitych parametrów, spośród których nie zawsze wszystkie rozumiemy. Warto więc przy okazji wyjaśnić kilka z nich:
Rozdzielczość ekranu
Jest to mówiąc w skrócie, gęstość pikseli na powierzchni. Im więcej pikseli ma ekran, tym obraz będzie bardziej szczegółowy. Najczęstsze rozdzielczości to: 1/2 HD, HD, UHD, 4K. Warto pamietać, że rozdzielczość ekranu nie ma związku z rozdzielczością kamery i aparatu.
Częstotliwość odświeżania
Liczba ta oznacza jak często odświeżany jest ekran. Wartość podaje się w hercach na sekundę i może ona wynosić od 50 Hz do nawet 120 Hz. Im częste jest odświeżanie ekranu, tym płynniejszy będzie obraz. Ma to znaczenie przede wszystkim dla dynamiki filmu a szczególnie gier. Przy dużej częstotliwości odtwarzania nasz wzrok mniej się też męczy.
Kąt widzenia
Jest to informacja o tym, pod jakim kątem można bez zakłóceń oglądać obraz na ekranie. Niektóre wyświetlacze przy niskich kątach tracą informacje o kolorze, co zniekształca obraz lub powoduje, że w ogóle staje się on niewidoczny.
Rodzaj ramki
Współczesne ekrany mogą zajmować praktycznie całą powierzchnię telefonu. Wówczas mówimy o smartfonach „bezramkowych”. Są też takie z zaokrągloną ramką, która sprawia, że ekran wygina się na kantach.
Typ ochrony ekranu (np. Gorilla Glass)
Jest to informacja o tym jakie szkło zostało użyte na powierzchni ekranu i jak bardzo jest on odporny na stłuczenie.
Wszystkie te cechy tylko częściowo jednak wiążą się z rodzajem wyświetlacza. Najważniejszą decyzją przy wyborze telefonu jest bowiem wybór samego typu wyświetlacza.
Jakie są typy wyświetlaczy?
Wyświetlacze obecnie używane w telefonach można podzielić na dwa główne nurty: korzystające z technologii ciekłokrystalicznych (typu LCD) oraz oparte na samoemisyjnych systemach diod LED.
Pierwszy typ LCD (od ang. liquid-crystal display, co oznacza dosłownie: urządzenie wyświetlające obraz), opiera się na zasadzie, że poszczególne piksele są podświetlane poprzez zamontowane pod nimi diody. Jest to starsza technologia o znacznie niższych kosztach produkcji. Drygi typ opiera się na samoemisyjnych technologiach OLED i AMOLED – polegających na tym, że same ekrany nie wymagają dodatkowego podświetlania ponieważ wykorzystują diody elektroluminescencyjne.
Wyświetlacze LCD – IPS TFT
Główną zaletą tej technologii jest… jej niska cena! Jako starsza technologia używana jest wciąż z powodzeniem w niskich modelach telefonów praktycznie przez większość producentów. Ciekłe kryształy zostały odkryte już spod koniec XIX w. Ale ich zastosowanie w produkcji wyświetlaczy odkryto dopiero w w latach 70. XX wieku. Od tego czasu technologia LCD była rozwijana w wyświetlaczach, urządzeń elektronicznych i monitorach, zanim zaczęto stosować ją w produkcji telefonów.
Rodzaje wyświetlaczy LCD: IPS i TFT
Dwie najważniejsze technologie używane do produkcji wyświetlaczy LCD to IPS i TFT.
TFT (Thin-Film Transistor) czyli technologia wykorzystująca tranzystory cienkowarstwowe. W wyświetlaczach opartych na TFT każdy subpiksel ma własny tranzystor sterujący. Tranzystory te umieszcza się na wspólnym szklanym podłożu metodą chemicznego osadzania z fazy gazowej.
Technologia IPS (in-plane switching) oznacza sposób osadzania pikseli na ekranie. W wyświetlaczach IPS piksele są oświetlane przy pomocy diod LED umieszczonych na dole lub na górze ekranu. Do tego, by podświetlenie było równomierne, konieczne jest użycie dyfuzora.
Podstawowe cechy ekranów LCD wynikają bezpośrednio z ich konstrukcji. Najważniejsza jest taka, że źródło światła umieszczone jest pod pikselami, czyli diody nie emitują światła, a są podświetlane. Z tego też biorą się podstawowe wady ekranów LCD (z którymi kolejne generację tej technologii próbowały walczyć).
Wady LCD IPS:
- Wąski kąt widzenia, wynikający z różnicy miedzy źródłem światła a obrazem.
- Niski kontrast obrazu, ponieważ czernie nie są brakiem światła.
Z technologii tej korzystają m.in.:
- Samsung Galaxy A23
- Apple iPhone XR
- Remi A2
- Realme 9
Wyświetlacze samoemisyjne: OLED i AMOLED
Nowsze smartfony korzystają z technologii OLED lub AMOLED. Podstawowa rozniecą między tymi technologiami, a wcześniejszą IPS polega na tym, że piksele w wyświetlaczach OLED i AMOLED korzystają ze zjawiska elektroluminscencji. Oznacza to, że nie potrzebują one dodatkowego źródła światła. Dzięki temu:
- wyświetlacze są cieńsze (nie potrzeba dodatkowego miejsca na dyfuzor i podświetlenie)
- Kontrast jest większy (ponieważ czerń, jest „brakiem światła”, lub jego mniejszą intensywnością.)
- Wyświetlacze mają szersze kąty widzenia
Wyświetlacze OLED
Technologia OLED została wprowadzona do produkcji ekranów telefonów dopiero w 2012 przez firmy Sony i Samsung. OLED (od ang. organic light-emitting diode) oznacza dosłownie: organiczną diodę elektroluminescencyjną, wytwarzaną ze związków organicznych. Technologię tę wykorzystuje się do budowy elastycznych wyświetlaczy, telewizorów lub innych urządzeń przenośnych. Jak czytamy w Wikipedii: „Wyświetlacze wyprodukowane w technologii OLED są wyjątkowo cienkie za sprawą braku potrzeby ich podświetlania, gdyż diody samoistnie generują światło.”
Z technologii tej korzystają m.in.:
– Apple iPhone 12, 13, 14
- Sony Xperia 10
- LG V40
- Huawei P30
Wyświetlacze AMOLED
Technologia AMOLED jest następcą OLED< przeznaczoną głównie do urządzeń przenośnych. Nazwa pochodzi od ang. Active-Matrix Organic Light-Emitting Diode lub Advance Matrix OLED. Technologia pozwala na wytworzenie wyświetlacza cieńszego niż 1 mm i niewymagającego podświetlania dodatkowym źródłem światła.
Z technologii tej korzystają m.in.:
- Google Pixel 7 i 8
- Redmi 8 i Redmi Note 12
- Xiaomi 12 i 13
- Asus Zenfone 10
Ekologiczne koszty produkcji wyświetlaczy
Pisząc dzisiaj o wyświetlaczach smartfonów i rozwoju technologii nie sposób zwrócić uwagę na kwestie ekologiczne i społeczne. Do produkcji wyświetlaczy, jak i innych części telefonów, używa się tzw. Metali ziem rzadkich. Są to pierwiastki o których rzadko słyszy się na pierwszych stronach gazet: lantan, cer, prazeodym, neodym, promet, samar, europ, gadolin, terb, dysproz, holm, erb, tul, iterb i lutet), a także skand oraz itr. Bez nich nie byłoby współczesnej elektroniki. Jednak wydobycie tych surowców wierze się z olbrzymim obciążeniem zarówno dla natury jak i społeczeństwa krajów, które je pozyskują. Sprawę komplikuje fakt, że większość wydobycia pochodzi z Chin, lub krajów słabo rozwiniętych. Warto mieć w głowie te uwarunkowania, zanim zdecydujemy się na nowy telefon.
